به گزارش مشرق، برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام که در ۲۳ تیر ۱۳۹۴ در وین اتریش میان ایران و ۱+۵ منعقد شد، با همه چشم انتظاری و وعده‌های مسئولان دولت یازدهم و دوازدهم که آن را «آفتاب تابان» و «فتح الفتوح» خواندند، به قول «ولی الله سیف»‌ رئیس کل بانک مرکزی همان دوران، نتیجه‌ای تقریبا هیچ برای ایران در بر داشت.

هجدهم اردیبهشت سال ۱۳۹۷ یعنی ۶ سال قبل دونالد ترامپ رئیس جمهور وقت آمریکا به طور یکجانبه اعلام کرد که ایالات متحده از این سند توافق خارج شده است.

پس از خروج کدخدا از برجام تیم سیاست خارجی ظریف به سمت اروپا برای زنده نگه داشتن برجام تغییر جهت داد؛ اروپایی که روحانی آنان را «آقا اجازه‌ها» خطاب کرده بود. اما حاصل مذاکرات چندین ماهه ایران و اتحادیه اروپا بعد از چند تلاش بی‌ثمر برای راه‌اندازی کانال مالی از جمله «اینستکس» بازهم بی‌نتیجه بود.

روی کار آمدن «جو بایدن» رئیس جمهور دموکرات آمریکایی نیز که آخرین امیدها برای دولت دوازدهم برای احیای برجام بود با بی‌میلی کاخ سفید و همچنین دنباله روی راه ترامپ در برجام توسط بایدن نقش بر آب شد. برخی کارشناسان رفتار بایدن در قبال برجام را نه تنها ادامه سیاست ترامپ بلکه استفاده امتیازگونه از ویرانی‌های رییس جمهور قبلی امریکا قلمداد کردند.

درواقع بایدن سعی داشت از میراث ویران کننده ترامپ برای کسب امتیاز بیشتر استفاده کند؛ در شرایطی که ترامپ ۱۰ پله امریکا را دور کرده بود کاخ سفید در دوره بایدن نمی‌خواست اشتباهات را قبول کند و می‌خواست از همان نقطه‌ای که ترامپ تعیین کرده بود ماجرای دیگری را رقم بزند.

در دولت سیزدهم هم درهای مذاکرات باز ماند اما گویی خود آمریکایی‌ها برجام را فراموش کرده و طرح سه رنگی تحریم‌های زرد، سبز و قرمز را پیش روی مذاکره‌کنندگان قرار دادند که بخشی از این تحریم‌ها که به رنگ قرمز بود امکان مذاکره نداشت و آمریکایی‌ها نمی‌خواستند این موارد را لغو کنند.

این در حالی بود که با توجه به همپوشانی تحریم‌ها و اهمیت بخش تحریم‌های قرمز عملا لغو تحریم‌های سبز و زرد نمی‌توانست مشکلی را حل کند و تحریم‌ها بازهم پابرجا می‌ماند.

همه این شرایط در حالی بر برجام رفت و آن را به یک سند بدون عمل و نتیجه و یک خاطره تلخ تاریخی برای ایرانیان تبدیل کرد که هنوز تیم سیاست خارجی دولت قبل از جمله ظریف بازهم بر طبل تو خالی برجام می‌کوبند و ظریف در سالگرد خروج امریکا از این سند توافق در پستی در شبکه ایکس به زبان انگلیسی این سوال را مطرح کرد که «آیا جهان بدون برجام، جای بهتری شد؟»

وی در ادامه نوشت: « ۶ سال پیش در چنین روزی، ترامپ از برجام خارج شد و ثابت کرد که آمریکا به تعهدات خود پایبند نیست.»

وزیر خارجه دولت‌های روحانی درباره عملکرد بایدن در برجام نوشت: « بایدن، بجز انتقاد از خروج از برجام و توصیف آن بعنوان “اشتباهی بزرگ” و وعده‌ بازگشت به توافق، تاکنون بی‌قانونی بی‌پروایانه ترامپ را دنبال کرده است.»

حرف‌های ظریف نشان می‌دهد با وجود تکیه بیش از حد دولت روحانی به برجام و تعاریف دیروز و امروز دولتمردان وی از این سند توافق اما این واقعیت وجود دارد که برجام عایدی چندانی برای کشور نداشت و همانطور که ظریف اشاره کرد بایدن مانند ترامپ از برجام عبور کرده است.

منتها موضوع محوری این پست ظریف این است که وی هنوز بعد از همه کارشکنی‌های غرب و تجربه تلخ بیش از یک دهه‌ای مردم ایران هنوز واقعیت برجام را باور نکرده و بر چیزی تاکید دارد که طرف مقابل سال‌هاست از آن عبور کرده است.

ظریف در این پست خود بعد از ۹ سال کارشکنی آمریکایی‌ها با شعار «برجام مرد، زنده باد برجام» به یک واقعیتی که دولتمردان یازدهم و دوازدهم از گفتن آن به جهت بازی‌های سیاسی داخلی و جناحی امتناع می‌کنند، اشاره کرد. برجام را آمریکایی‌ها با عدم وعده به تعهداتشان و همچنین خروج یکجانبه از آن و سپس نادیده گرفتن اشتباهاتشان از بین بردند، اما هنوز دولتمردان دولت روحانی به این سند توافقی که جز معطلی برای کشور عایدی نداشت، فکر می‌کنند.